Cerkiew św. Dymitra w Sanoku

Cerkwie

Cerkiew św. Dymitra, zlokalizowana w Sanoku, jest wspaniałym przykładem greckokatolickiej architektury sakralnej. Pełni funkcję parafialną i odegrała znaczącą rolę w życiu religijnym lokalnej społeczności. Jej historia, jak również unikalne elementy konstrukcyjne, przyciągają uwagę nie tylko wiernych, ale także turystów oraz pasjonatów sztuki.

W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tej świątyni, odkrywając jej bogate dziedzictwo oraz znaczenie w kontekście kultury regionu.

Historia

Pierwsza cerkiew, która istniała w tym miejscu, była wykonana z drewna. W niewielkiej odległości funkcjonowała plebania, której budynek niestety rozebrano pod koniec XIX wieku. Obiekt znajduje się przy Alei Najświętszej Maryi Panny, w dzielnicy Dąbrówka. W 1867 roku rozpoczęto budowę murowanej świątyni, a zakończono ją ostatecznie w 1891 roku na terenie ówczesnej Dąbrówki Ruskiej. Kluczowe fundusze na ten cel zapewnili dwa duchowni: ks. Wasylij Czemarnyk, który był proboszczem parafii Zesłania Ducha Świętego w Sanoku oraz ks. Walery Słowikowski, znany również jako archirej Walerian Sławikowski, a zarazem misjonarz na Dalekim Wschodzie.

Świątynia została zaprojektowana na planie równoramiennego krzyża, z jedną z kopuł, która była większa i zakończona krzyżem. Przed rokiem 1939 dach cerkwi był pokryty blachą, a w jej wnętrzu znajdował się obraz św. Dymitra. Aktualnie w ołtarzu głównym znajduje się ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Obok cerkwi powstała murowana dzwonnica, w skład której wchodziły trzy dzwony – jeden większy oraz dwa mniejsze.

Przed wybuchem II wojny światowej cerkiew dysponowała 18 morgami ziemi, które były wykorzystywane do jej utrzymania. Dodatkowo proboszcz posiadał na własność 36 morgów. W roku 1993 obiekt został przekazany grekokatolikom, a w 2005 roku przeszedł remont. Wnętrze cerkwi kryje w sobie zabytkowy ikonostas.

Na wschodniej fasadzie budynku umieszczono tablicę pamiątkową, która upamiętnia ofiary Akcji „Wisła”. Jej odsłonięcie miało miejsce w 2007 roku, w 60. rocznicę tych wydarzeń. Budynek został wpisany do rejestru zabytków zarówno wojewódzkiego (1989), jak i gminnego miasta Sanoka. Tuż powyżej cerkwi znajduje się cmentarz, przy którym stoi zabytkowa kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich, będąca własnością ziemskich rodów z Dąbrówki Polskiej.

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl [dostęp 20.10.2016 r.]
  3. a b c d e f Kwestionariusze ↓, s. 9.
  4. a b c Ewa Śnieżyńska-Stolot, Franciszek Stolot: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. I: Województwo krośnieńskie (zeszyt 2: Lesko, Sanok, Ustrzyki Dolne i okolice). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1982, s. 14. ISBN 83-221-0158-9.
  5. M. Puraczyńska: Kwestionariusze z badania środowiska. Dąbrówka Ruska. 1936/1938, s. 2.
  6. a b c Kwestionariusze ↓, s. 2.

Oceń: Cerkiew św. Dymitra w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.58 Liczba ocen:12