Kaplica grobowa Habermannów w Sanoku

---

Historia

Kaplica grobowa Habermannów została wzniesiona w wyniku rozwoju nowego cmentarza komunalnego w Sanoku w 1895 roku. Jej usytuowanie to ulica Rymanowska, a za jej projekt odpowiadał architekt miejski, inż. Władysław Beksiński. Warto zaznaczyć, że projekt wraz z planem oraz strukturą całego nekropolium został opublikowany w „Czasopiśmie Technicznym” w 1896 roku. Zgodnie z wizją architekta, kaplica została usytuowana w centralnym punkcie prostokątnego obszaru cmentarza, w którym cztery główne aleje dzielą teren na różne części. Wzorzec budowy kaplicy jest reprezentowany w stylu neogotyckim.

Budowa tego obiektu była tematem dyskusji na posiedzeniu Rady Miejskiej w Sanoku, które miało miejsce 6 czerwca 1895 roku. Inicjatywa budowy kaplicy miała na celu upamiętnienie Józefy Habermann, zmarłej wówczas, a również przewidywano, że obiekt ten stanie się miejscem pochówku dla jej rodziny. Radni zgodzili się na postawienie kaplicy według przedstawionego planu magistratu, pod warunkiem, że rodzina Habermann zobowiąże się do przekazania 250 złr jako jednorazowy legat na koszty utrzymania grobowca. Rada Miejska wprowadziła również poprawki, które stanowiły, iż „gmina zastrzegła sobie zarząd nad kaplicą jako kaplicą mszalną, podczas gdy grobowiec ma pozostawać w wyłącznym użytkowaniu rodziny Habermannów”. Kaplica została zakończona i pokryta dachem do końca lipca 1895 roku. Nowy cmentarz został konsekrowany w Dzień Zaduszny, 2 listopada 1895 roku.

Warto zauważyć, że na fasadzie kaplicy od początku jej istnienia znajdowały się napisy w języku niemieckim, co stało się przyczyną licznych interpelacji dotyczących ich usunięcia w Radzie Miejskiej; w szczególności radny dr Jan Gaweł wielokrotnie zgłaszał uwagi w tej sprawie.

Na terenie kaplicy spoczywają:

• Józefa Habermann (wdowa po Hieronimie, zm. 2 maja 1895 w wieku 83 lat, początkowo pochowana na cmentarzu przy ul. Matejki),
• Antoni Habermann de Haberfeld (do około 1895 adiunkt w urzędzie podatkowym przy starostwie c. k. powiatu sanockiego, zm. 23 maja 1916 w wieku 79 lat),
• Leopold Habermann (urzędnik, zm. 11 marca 1917 w wieku 77 lat),
• Franciszka Habermann de Haberfeld Owsiany (ur. w Kimpulungu, wdowa po Leopoldzie, zm. 21 sierpnia 1920 w wieku 72 lat),
• Robert Habermann (nauczyciel prywatny, księgarz, zm. 9 kwietnia 1943 w wieku 62 lat).

W przeszłości kaplica służyła jako dom przedpogrzebowy, a po zakończeniu budowy nowej kaplicy oraz domu przedpogrzebowego na Cmentarzu Centralnym w Sanoku pod koniec XX wieku przestała być używana. W drugiej połowie XX wieku, w dniu Wszystkich Świętych, 1 listopada, odprawiana była tam uroczysta msza święta obrządku rzymskokatolickiego.

Budowla kaplicy znalazła się na gminnej liście zabytków miasta Sanoka, która została założona w 2014 roku.

---

Oceń: Kaplica grobowa Habermannów w Sanoku

---