Góra Parkowa (Sanok)


Góra Parkowa, znana wieloma różnymi nazwami, to charakterystyczny dla Sanoka szczyt o wysokości 364 metrów nad poziomem morza. Ta popularna lokalizacja, której różnorodne określenia obejmują między innymi: Stróżnia, Straszyna Góra, Struszyna, Stróże, Aptekarka, Góra Mickiewicza oraz Władycza Góra, usytuowana jest w centralnej części tego malowniczego miasta.

Wzniesienie to nie tylko przyciąga turystów swoją naturą, ale także stanowi istotny element lokalnej kultury i historii. Góra Parkowa jest często odwiedzana przez mieszkańców oraz gości, którzy pragną podziwiać jej walory krajobrazowe i rekreacyjne.

Historia

W dokumentach historycznych góra została po raz pierwszy wzmiankowana w 1446 roku, kiedy to królowa Zofia zatwierdziła decyzję komisarzy, którzy mieli wskazać rozwiązanie konfliktu pomiędzy radą oraz pospólstwem Sanoka a Tomaszem Skonczewiczem, mieszczaninem. Dotyczyło to ogrodu znajdującego się na górze Stróżnia, usytuowanej blisko granic miasta. Wtedy to miasto zostało przyznane prawo do tego ogrodu. Nazwa Stróżnia wywodzi się od stróżów, którzy pełnili służbę na szczycie w celu monitorowania otoczenia i alarmowania Zamku Królewskiego o potencjalnym zagrożeniu ze strony wrogów.

Plan katastralny Sanoka z 1852 roku odnosił się do tej góry jako Struszyna Góra. Interesującym jest, że druga nazwa, Aptekarka, odnosi się do obszarów u podnóża góry zlokalizowanych w kierunku południowym i wschodnim, które niegdyś należały do Jana Zarewicza, będącego farmaceutą oraz właścicielem Apteki Obwodowej. Później zarządzaniem apteką zajęli się Feliks Giela oraz Marian Kawski.

W 1869 roku, z okazji 300-lecia unii lubelskiej, Rada Miejska w Sanoku zdecydowała o postawieniu pomnika na górze Stróżnia. Uroczystości miały miejsce 11 sierpnia tego samego roku, a fundamenty postanowiono poświęcić na terenie Ignacego Gądylowskiego, Ksawerego Chmielowskiego oraz Katarzyny Stopczyńskiej. Natomiast stulecie urodzin Adama Mickiewicza w 1898 roku miało swoje odzwierciedlenie w budowie kopca dedykowanego poecie, a na zboczach powstał park miejski im. Adama Mickiewicza w Sanoku. Jego projekt stworzył architekt Władysław Beksiński. Powstanie parku początkowo zainicjowało towarzystwo „Znicz”, które miało na celu promowanie kultury, edukacji oraz czytelnictwa dzięki staraniom Jana Zarewicza, aptekarza, co związane było z nazwą Aptekarka. Zarewicz przekazał miastu grunty na południowym i wschodnim zboczu góry Stróżni za symboliczną kwotę.

Hrabia dr Aleksander Mniszek-Tchorznicki również przyczynił się do rozwoju parku, oferując miastu północne zbocze o powierzchni 7 morgów w latach 1909/1910, przyczyniając się do powiększenia jego areału. Zgodnie z uchwałą Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka, dodana część ogrodu miejskiego nosiła imię Fryderyka Chopina z okazji stulecia jego urodzin w 1910 roku.

U schyłku II wojny światowej w 1944 roku, po przybyciu frontu wschodniego, na południowym stoku góry zorganizowano punkty obserwacyjne przez dowódcę jednostek Armii Czerwonej. Na szczycie Stróżni zlokalizowana jest wieża nadawcza TSR Góra Parkowa, która do 19 marca 2013 roku transmitowała analogowo programy TVP1 oraz TVP2, po czym rozpoczęto cyfrową emisję, a obecnie nadaje III multipleks naziemnej telewizji cyfrowej.

Przypisy

  1. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 244. ISBN 83-909787-0-9.
  2. Maria Matuła. Uszanujmy starą nazwę: Aptekarka. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29 (923), s. 6, 17.07.2009 r. ISSN 1232-6534.
  3. Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku 31.07.1868-14.11.1870. T. II. sanockabibliotekacyfrowa.pl, s. 97-98. [dostęp 03.02.2022 r.]
  4. Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 456.
  5. Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 384.
  6. Edward Zając, 100 lat Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka 1904-2004, Sanok 2004, s. 20.
  7. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 153, 201. ISBN 83-909787-0-9.
  8. Kronika. Kopiec Mickiewicza. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 2, s. 4, 08.05.1910 r.
  9. a b Józef Sulisz. Kilka zapisek z Sanoka. „Lud”. Tom 13, s. 39, 1907 r.
  10. Władysław Beksiński. Nowy cmentarz w Sanoku (z tablicą). „Czasopismo Techniczne”. Nr 9, s. 1, 1896 r.
  11. Piotr Wdowin. Na rzeszowskiej ziemi. „Nowiny”. Nr 73, s. 3, 28-31.03.1975 r.
  12. Zabytki w kościele OO. Franciszkanów w Sanoku. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1978, s. 1.
  13. Katalog lokalizacji anten nadawczych stacji radiowych i telewizyjnych nadających w Polsce [dostęp 03.02.2012 r.]
  14. Królewskie Wolne Miasto Sanok. sanok-przyroda.website.pl. [dostęp 03.02.2012 r.]
  15. Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich [dostęp 03.02.2012 r.]

Pozostałe obiekty w kategorii "Góry i wzgórza":

Glinice (wzgórze) | Biała Góra (Góry Słonne)

Oceń: Góra Parkowa (Sanok)

Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:10